تفاوت فیوچرز استاندارد و پرپچوال چیست؟
تفاوت فیوچرز استاندارد و پرپچوال چیست؟
مقدمه
اگر وارد دنیای معاملات فیوچرز (Futures Trading) شده باشید، حتماً با دو اصطلاح روبه‌رو شده‌اید:
قرارداد فیوچرز استاندارد (Standard Futures) و قرارداد پرپچوال (Perpetual Futures).
هر دو نوع قرارداد برای معامله اهرمی (Leverage) و پیش‌بینی قیمت آینده دارایی‌ها به‌کار می‌روند،
اما تفاوت‌های مهمی در مدت‌زمان، مکانیزم تسویه و نحوه محاسبه قیمت دارند —
تفاوتی که اگر آن را ندانید، ممکن است باعث ضرر یا لیکوئید شدن حساب شما شود.
قرارداد فیوچرز چیست؟
قرارداد فیوچرز یا آتی، توافقی است بین دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی (مثلاً بیت‌کوین) در یک تاریخ مشخص آینده و با قیمت از پیش تعیین‌شده.
در دنیای رمزارزها، این قراردادها بیشتر به‌صورت دیجیتال و در پلتفرم‌های معاملاتی مثل Binance Futures، Bybit و OKX انجام می‌شوند.
فیوچرز استاندارد چیست؟
در قرارداد فیوچرز استاندارد (Standard Futures)، هر موقعیت (Position) دارای تاریخ انقضا (Expiration Date) مشخص است.
در روز سررسید، قرارداد به‌طور خودکار تسویه می‌شود — یعنی یا سود می‌کنی یا ضرر.
مثلاً:
- در قرارداد آتی بیت‌کوین با سررسید ۳۰ روزه، اگر قیمت تا آن روز بالا برود و تو در موقعیت خرید (Long) باشی، سود می‌کنی.
- اما اگر پایین برود، زیان می‌کنی و قرارداد بسته می‌شود.
این نوع قرارداد در بازارهای سنتی (مثل بورس کالا و CME) بسیار رایج است.
ویژگی‌های فیوچرز استاندارد:
- دارای تاریخ انقضا (مثلاً هفتگی، ماهانه یا فصلی)
- تسویه در پایان دوره
- گاهی به‌صورت فیزیکی (دارایی واقعی) یا نقدی انجام می‌شود
- مناسب برای سرمایه‌گذاران سازمانی یا پوشش‌دهندگان ریسک (Hedgers)
فیوچرز پرپچوال چیست؟
قرارداد پرپچوال (Perpetual Futures) یا آتی دائمی، نسخه‌ای مدرن از فیوچرز است که هیچ تاریخ انقضایی ندارد.
تا زمانی که مارجین کافی در حسابتان وجود داشته باشد، می‌توانید موقعیت را باز نگه دارید.
برای جلوگیری از فاصله زیاد بین قیمت بازار و قیمت قرارداد، مکانیزمی به نام Funding Rate (نرخ تأمین مالی) طراحی شده است.
Funding Rate چیست؟
نرخ فاندینگ اختلاف بین قیمت قرارداد پرپچوال و قیمت واقعی بازار اسپات را تنظیم می‌کند.
اگر قیمت پرپچوال بالاتر از اسپات باشد، تریدرهای Long باید کارمزد به Shortها بدهند — و برعکس.
تفاوت‌های کلیدی بین فیوچرز استاندارد و پرپچوال
| ویژگی | فیوچرز استاندارد | فیوچرز پرپچوال |
|---|---|---|
| تاریخ انقضا | دارد | ندارد |
| نوع تسویه | در تاریخ مشخص | بدون سررسید |
| Funding Rate | ندارد | دارد |
| محبوبیت در کریپتو | کمتر | بسیار زیاد |
| مناسب برای | سرمایه‌گذاران سازمانی | تریدرهای روزانه و اسکالپرها |
| کنترل ریسک | بیشتر به زمان وابسته است | بیشتر به مارجین و Funding وابسته است |
| نقدینگی | معمولاً کمتر | بسیار بالا (به‌ویژه در Binance و Bybit) |
مثال عملی از تفاوت دو نوع قرارداد
فرض کنید بیت‌کوین در حال حاضر ۶۵٬۰۰۰ دلار است.
- در فیوچرز استاندارد ماهانه، شما قراردادی می‌خرید که در ۳۰ روز آینده با قیمت ۶۷٬۰۰۰ دلار منقضی می‌شود.
اگر در زمان سررسید، بیت‌کوین ۷۰٬۰۰۰ دلار شود، سود شما = ۳٬۰۰۰ دلار به ازای هر BTC است.
اما اگر قیمت پایین بیاید، در زمان تسویه ضرر می‌کنید. - در فیوچرز پرپچوال، موقعیت را تا هر زمانی که بخواهید باز نگه می‌دارید.
اما اگر Funding Rate مثبت باشد، مثلاً ۰.۰۱٪ در هر ۸ ساعت، شما (به‌عنوان خریدار Long) باید آن را پرداخت کنید.
مزایا و معایب هر نوع قرارداد
فیوچرز استاندارد
مزایا:
- پیش‌بینی‌پذیری بیشتر برای سرمایه‌گذاران بزرگ
- بدون Funding Rate
- مناسب برای پوشش ریسک (Hedging)
معایب:
- نیاز به تمدید دوره‌ای
- نقدینگی پایین‌تر نسبت به پرپچوال‌ها
فیوچرز پرپچوال
مزایا:
- بدون تاریخ انقضا (آزادی بیشتر برای تریدرها)
- نقدینگی بسیار بالا
- مناسب برای معاملات روزانه و اسکالپ
معایب:
- تأثیر Funding Rate روی سود نهایی
- ریسک لیکوئید شدن در صورت افت مارجین
- وابستگی بالا به نوسانات کوتاه‌مدت
کدام بهتر است؟
پاسخ بستگی به هدف و سبک ترید شما دارد:
| نوع تریدر | پیشنهاد مناسب |
|---|---|
| تریدر کوتاه‌مدت یا اسکالپر | پرپچوال |
| تریدر نوسانی یا میان‌مدت | پرپچوال یا فیوچرز کوتاه‌مدت |
| سرمایه‌گذار بلندمدت یا پوشش‌دهنده ریسک | فیوچرز استاندارد |
فیوچرز در پراپ کریپتو
در پراپ کریپتو، داده‌های فیوچرز پرپچوال از صرافی‌هایی مثل Binance Futures و Bybit برای تحلیل رفتار بازار، Funding Rate و استراتژی‌های معاملاتی استخراج می‌شوند.
تریدرهایی که به‌درستی تفاوت این دو نوع قرارداد را درک کنند، در ارزیابی‌ها و معاملات واقعی موفق‌تر خواهند بود.
جمع‌بندی
هر دو نوع قرارداد فیوچرز ابزاری برای ترید اهرمی هستند.
فیوچرز استاندارد دارای تاریخ انقضاست، اما پرپچوال بدون تاریخ پایان است.
پرپچوال‌ها به‌دلیل نقدینگی بالا و آزادی بیشتر، گزینه محبوب تریدرهای کریپتو محسوب می‌شوند.
در مقابل، فیوچرز استاندارد ابزار حرفه‌ای‌تر برای مدیریت ریسک در سطح سازمانی است.